Գոյականները կարող են ցույց տալ մեկ առարկա կամ մեկից ավելի առարկաներ: Ըստ դրա՝ գոյականները լինում են եզակի և հոգնակի: Դա գոյականի թիվն է:
Եզակին ցույց է տալիս մեկ առարկա, oրինակ՝ տուն, նկար, սար, տղա:
Հոգնակին ցույց է տալիս մեկից ավելի միատեսակ առարկաներ, oրինակ՝ տներ, նկարներ, տղաներ, սարեր:
Գոյականի հոգնակի թիվը կազմվում է եր կամ ներ վերջավորություններով:
Եր վերջավորություն ստանում են միավանկ բառերը, oրինակ՝ տուն-տներ, քար-քարեր Ներ վերջավորություն ստանում են բազմավանկ բառերը, oրինակ՝ հագուստ-հագուստներ, նվագ-նվագներ: Ն -ով վերջացող բազմավանկ բառերը հոգնակիում ունենում են կրկնակի ն, ինչպես՝ սեղան-սեղաններ, պաշտոն-պաշտոններ:
Որոշ միավանկ բառեր ստանում են ներ վերջավորություն: Դրանք այն բառերն են, որոնք գրաբարում՝ հին հայերենում, վերջացել են ն -ով: Այդ բառերն են՝ բեռ, գառ, դուռ, եզ, թոռ, լեռ, ծոռ, ծունկ, ձուկ, մուկ, նուռ, մատ, հարս:
Հայերենում կան նաև մեկուկեսվանկանի բառեր, այսինքն այնպիսի բառեր, որոնց երկու վանկերից մեկը՝ երկրորդը, գաղտնավանկ է, ինչպես՝ աստ(ը)ղ: Այս բառերի հոգնակին միավանկ բառերի նման կազմվում է եր-ով. այսպես՝ ոչ թե աստղներ, այլ աստղեր: Այդ բառերն են արկղ, սանր, անգղ, վագր, կայսր, դուստր և այլն:,
Հայերենում կան բառեր, որոնց հոգնակին կազմվում է այլ վերջավորություններով: Դրանք են մարդ և կին բառերը, որոնց հոգնակին լինում է մարդիկ, կանայք, ինչպես նաև՝ տիկնայք, պարոնայք, անձինք: Իկ -ով է կազմվում նաև այնպիսի բառերի հոգնակին, որոնք վերջում ունեն մարդ բաղադրիչը, ինչպես՝ տղամարդ–տղամարդիկ:
Առաջադրանքներ:
1. Տրված գոյականները երկու խմբի բաժանի´ր:
Մարմին, շարժում, ժամանակ, ճանապարհ, դաշտ, նյութ, մշակույթ, օրացույց:
մշակույթներ, նյութեր, մարմիններ, օրացույցներ, շարժումներ, դաշտեր, ճանապարհներ, ժամանակներ:
2. Տրված գոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և բացատրի´ր օրինաչափությունները:
Ա. Ձև, արտ, հարց, սարք, զենք, դեզ, օր:
Ձև-ձևեր
արտ-արտեր
հարց-հարցեր
սարք-սարքեր
զենք-զենքեր
դեզ-դեզեր
օր-օրեր
Բ. Երկիր, տարի, գնացք, նվեր, վայրկյան, ուղևոր:
երկիր-երկրներ
տարի-տարիներ
գնացք-գնացքներ
նվեր-նվերներ
վայրկյան-վայրկյաններ
ուղևոր-ուղևորներ
Գ. Թոռ, դուռ, մուկ, ձուկ, լեռ, բեռ:
թոռ-թոռներ
դուռ-դռներ
մուկ-մկներ
ձուկ-ձկներ
լեռ-լեռներ
բեռ-բեռներ
Դ. Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր:
աստղ-աստղեր
արկղ-արկղեր
վագր-վագրեր
անգղ-անգղեր
սանր-սանրեր
3. Յուրաքանչյուր բառի իմաստն արտահայտի՛ր բառակապակցությամբ. գտի՛ր երկու խմբի բառերի նմանությունն ու տարբերությունը:
Ա.Դասագիրք-դասի գիրք
հեռագիր-հեռվի համար նախատեսված գիր
արոտավայր-արածելու վայր
լրագիր-լուրեր լրի օգնությամմփ փոխանցող
ծառաբուն-ծառի բույն
մրգաջուր-մրգի ջուր
մրջնաբույն-մրջունների բույն
ծաղկեփունջ-ծաղիկների փունջ
միջնապատ-միջև գտնվող պատ
Բ.Վիպագիր-վեպ գրող
մեծատուն-մեծ ունեցվացք ունեցող
զինակիր-զենքեր կրող
ժամացույց-ժամ ցույց տվող
կողմնացույց-կողմը ցույց տվող
երգահան-երգեր ստեղծող
քարահատ-քար հատող
պատմագիր-պատմույունը գրող
քանդակագործ-քանդակներ գործող
4. Երկու խմբի գոյականների հոգնակին կազմի´ր և օրինաչափությունը բացահայտի´ր:
Օրինակ`
Դասագիրք- դասագրքեր, վիպագիր- վիպագիրներ:
Ա.Դասագիրք-դասագրքեր
հեռագիր-հեռագրեր
արոտավայր-արոտավայրեր
լրագիր-լրագրեր
ծառաբուն-ծառաբներ
մրգաջուր-մրգաջրեր
մրջնաբույն-մրջնաբներ
ծաղկեփունջ-ծաղկեփնջեր
միջնապատ-միջնապատեր
Բ.Վիպագիր-վիպագիրներ
մեծատուն-մեծատներ
զինակիր-զինակիրներ
ժամացույց-ժամացույցներ
կողմնացույց-կողմնացույցեր
երգահան-երգահաններ
քարահատ-քարահատներ
պատմագիր-պատմագրեր
քանդակագործ-քադակագործեր
5. Փակագծում տրված բառերը դարձրո´ւ հոգնակի և գրիի´ր կետերի փոխարեն:
Ամերիկացի վիճակագիրները պարզել են, որ օրվա ընթացքում ամենաշատը քայլում են անասնապահներն ու հողագործները: Երկրորդ տեղում գյուղական նամակատարները են: Հաջորդը մատուցողները ու բուժքույրներն են: Նրանցից զգալիորեն քիչ են քայլում ոստիկանները հետախույզները ու պահակները: Ամենից քիչ քայլում են նահանգապետները ու նախարարները:
6. Տրված գոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և տեղադրի´ր նախադասությունների մեջ:
Կետորս, հրացան, նավապետ, շնաձուկ, ժամացույց:
Բոլոր նավապետներն էլ երազում են չբացահայտված կղզիներ գտնել:
Մեզ ասացին, որ բոլոր ժամացույցները հետ են ընկել, ու ոչ մեկը նույն ժամը ցույց չի տալիս:
Ասում են, որ շնաձկները արյան հոտն է հրապուրում:
Այդ տարածքում աշխատող կետորսները հետևում էին կետին ու վախենում էին ,թե ևս մեկին այնուամենայնիվ կվնասի:
Ցուցադրվող հրացանները այդ նույն զինագործի որդիներն ու թոռներն էին սարքել:
Մանե Թորոսյան բլոգ 