1․Արյան բաղադրության մեջ ինչ դեր ունի լեկոցիտը, կառուցվածք, ֆունկցիա և ինչպես էն առաջանում։
Լեյկոցիտները օրգանիզմը պաշտպանում էն օտար սպիտակուցներից և մանրէներից։ Բորբոքվածությամբ առաջացած թարախում պարունակում է մեծ քանակի լեյկոցիտ և մանրեներ։ Լեյկոցիտը առաջանում է կարմիր ոսկրածուծում, փայծաղում, ուրցագեղձում և ավշային հանգույցներում, ապրում է 3-4 օր և քայքայվում փայծախում։ Օտար մարմինների հետ շբվելիս լեյկոցիտները ֆերմենտների միջոցով քայքայում են դրանց։ Մեկ լեյկոցիտը մեկ ժամում կլանում է 20-30 մանրե։ Արյան 1 մմ³ -ում պարունակվում է 6000−8000 լեյկոցիտ. նրանց քանակը կարող է ավելանալ սնունդ ընդունելուց, ծանր ֆիզիկական աշխատանքից։
2․Արյան բաղադրության մեջ ինչ դեր ունի թռոմբոցիտը, կառուցվածք, ֆունկցիա և ինչպես էն առաջանում։
Թռոմբոցիտները առաջանում են ոսկրածուծում, ապրում են 5-7օր։ Արյան 1 մմ³ -ում պարունակվում է 400000 թռոմբոցիտ։ Թռոմբոցիտները մասնակցում են արյան մակարդման գործընթացին։
3․ Արյան բաղադրության մեջ ինչ դեր ունի էրիթրոցիտը, կառուցվածք, ֆունկցիա և ինչպես էն առաջանում։
Էրիթրոցիտները, ունեն երկու կողմից ցեղմված սկավառակի տեսք: Այդպիսի կառուցվածքը մեծացնում է նրանց շփման մակերեսը, թողնելով ներթափանցած գազերը մեծացնեն թթվածին տեղափոխելու օգտակար գործողության գործակիցը: Էրիթրոցիտների քանակը կարող է ավենանալ բարձրության վրա գտնվելով թթվածնի պակասից, կամ մկանների շարժման ժամանակ։ 1 մմ³ արյան մեջ կա 4,5−5 մլն էրիթրոցիտ: Էրիթրոցիտները առաջանում են ոսկրածուծում։ Էրիթրոցիտները ունենում են կորիզ, սակայն արյան մեջ մտնելով կորում է կորիզը։ Նրանց հիմնական գործառույթը թթվածնի և ածխաթթու գազի փոխադրումն է։ Էրիթրոցիտները ապրում են 120-130 օր։
4․ Գտնել հետաքրքիր փաստեր արյան մասին։
1. Սիրտը մեծ քանակությամբ արյուն է մղում
Մարդկային սիրտը յուրահատուկ «աշխատասեր» օրգան է: Ընդամենը 5 րոպեում այն արյունատար համակարգով շրջանառում է 5 լիտր արյուն, իսկ մեկ ժամում՝ 300 լիտր՝ այդ ընթացքում կատարելով 4200 զարկ: Մեկ տարում այն այնքան շատ արյուն է մղում, որ դրանով հնարավոր կլիներ լցնել օլիմպիական լողավազանը՝ 2,5 միլիոն լիտր: Դրա համար ամեն տարի սիրտը ստիպված է լինում կատարել ավելի քան 38,5 միլիոն կծկում:
2. Գիտնականները պարզել են, թե ինչպես կարելի է ապրել առանց արյան
Ի՞նչ է կատարվում, երբ մարդու սիրտը դադարում է բաբախել: Դեռևս անհիշելի ժամանակներից սրտի կանգը նույնացվում էր մարդու մահվան հետ, սակայն գիտնականները մշակել են մի նոր միջոց, որը թույլ է տալիս փրկել այն մարդկանց, ում սիրտը կանգ է առել: Նրանք այդ մարդկանց պահում են անաբիոզի վիճակում: Այս նոր տեխնոլոգիան ենթադրում է, որ դադարեցվում է մարդկանց ուղեղի և սրտի աշխատանքը, իսկ արյունը փոխարինվում է ֆիզիոլոգիական լուծույթով:
Այս մեթոդը ջնջում է կյանքի ու մահվան միջև սահմանը: Դրա իրագործման դեպքում հիվանդի մարմինը սառեցվում է մինչև -10-15 °С և քանի որ այդ ջերմաստիճանում նյութափոխանակությունը դադարում է, իսկ արյունը կորցնում է բջիջները թթվածնով հագեցնելու նշանակությունը, ապա հնարավոր է դառնում արյունը փոխարինել աղաջրի լուծույթով:
3. Մարդիկ դեռ չեն պարզել, թե ինչու է արյունը բաժանվում խմբերի
Արդեն մեկ դար է սա համարվում է մեր արյունատար համակարգի ամենամեծ գլուխկոտրուկը: Գիտնականներն այդպես էլ չկարողացան պարզել, թե ինչու են տարբեր մարդիկ ունենում տարբեր խմբի արյուն: Սակայն արյան տարբեր խմբերի գոյության փաստը անժխտելի է, քանի որ դրանք պայմանավորված են արյան բջիջների վրա գտնվող հատուկ մոլեկուլներով:
Այդ մոլեկուլների միջոցով ֆերմենտները տարբերում են էրիթրոցիտները: Սա է պատճառը, որ արյան փոխներարկում անելիս՝ անհրաժեշտ է հաշվի առնել համապատասխանելիությունը: Այս կարևոր նախապայմանը հաշվի չառնելու դեպքում օրգանիզմը կարող է չընդունել նոր արյունը:
Սակայն ո՞րն է արյունը խմբերի բաժանելու անհրաժեշտությունը: Արդյո՞ք ավելի հեշտ չէր լինի մեկ ընդհանուր արյան խումբ ունենալ: Այս և մի շարք այլ հարցեր մինչև օրս այդպես էլ անպատասխան են մնացել:
4. Սինթետիկ և խոզի սրտեր
Քսենոտրանսպլանտացիայի (կենդանական հյուսվածքների փոխպատվաստումը մարդկանց) պատմությունը սկսվել է 1682 թվականից, երբ հոլանդացի բժիշկ Ջոբ Յանսզոն ֆոն Մեեկերենը հայտնեց այն մասին, որ իրեն հաջողվել է «վերանորոգել» ռուս զինվորի գանգը շան ոսկորի կտորի օգնությամբ: Այսօր գիտնականները փորձում են մարդկան խոզի սիրտ փոխպատվաստել: Բացի այդ, նաև ինտենսիվ աշխատանքներ են տարվում մարդու օրգանիզմից դուրս արհեստական սիրտ «աճեցնելու» ուղղությամբ:
5. Մարդկային արյունն օգտագործվում է որպես դեղամիջոց
Էնտուզիաստները պնդում են, որ մարդկային արյունը մի շարք հիվանդությունների՝ գլխացավից մինչև գաստրիտ, բուժման լավագույն դեղամիջոցն է: Այս մեթոդի կողմնակիցները, ովքեր իրենց անվանում են սանգվինարներ, խորհուրդ են տալիս խմել հնարավորինս թարմ արյուն:
Ավանդական բժշկությունը չի ընդունում, որ մարդկային արյունն ունի բուժիչ հատկություններ: Ամենայն հավանականությամբ, սանգվինարներն իրենց լավ են զգում պլացեբոյի էֆեկտի արդյունքում:
Մանե Թորոսյան բլոգ 