Պարապմունք 29.

Խնդիրներ մասշտաբի վերաբերյալ, ամփոփում ենք շաբաթը:

Լավագույն աշխատող-Միսաք

Հոկտեմբեր /Իմ սենյակի հատակագիծը/-հոկտեմբեր ամսվա նախագիծը չմոռանաս կատարել

22.

ա) 10սմ 1:10

բ) 50սմ 1:50

գ) 6դմ

դ) 10մ

ե) 100մ

զ) 1կմ

է) 6կմ

ը) 10կմ

Հոկտեմբերի 18-22

Տնային 1

Ինչո՞վ է պայմանավորված «ջերմոցային էֆեկտը»: Ի՞նչ գիտես դրա մասին:

Բլոգումդ մի քանի նախադասությամբ ներկայացրու՛, թե ի՞նչ սովորեցիր և պատրաստվի՛ր բանավոր քննարկման:

Դասարանական 1

Մեխանիկական շարժում, արագություն

1. Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը։
2. Ինչի՞ նկատմամբ է շարժվում գետում լողացող ձուկը։
3. Ինչո՞վ են իրարից տարբերվում շարժումները։
4. Ի՞նչ է ցույց տալիս արագությունը։ Ի՞նչ միավորներով է այն չափվում։

Տնային 2

Պատասխանել հարցերին

Սովորել պատմել

1. Որքա՞ն ճանապարհ կանցնի շնաձուկը 2 ժամում, եթե ընթանա 50 կմ/ժ արագությամբ: T= 2 ժամ V=50կմ\ ժ V=S:T S=VxT 2×5=100կմ
2. 2. Որքա՞ն ժամանակում ինքնաթիռը կթռչի Երեւանից Հռոմ, եթե այդ քաղաքների միջեւ օդուղու երկարությունը 3600 կմ է, իսկ ինքնաթիռի արագությունը` 800 կմ/ժ: T=? S=3600 V=800կմ\ժ T=S:V T=4,5 3600:800=4,5
3. Ինչպե՞ս կարելի է որոշել` շարժվո՞ւմ է մարմինը, թե՞ ոչ: Որպիսի հասկանանք մարմինը շարժվում է թե չե, պետք է տարացքում ֆիքսել որեվե անշարժ մարմին:
4. Լրացրե՛ք բաց թողնված թվերը.1 մ/վ = ____ կմ/ժ,72 կմ/ժ = ____ սմ/վ:

Բառակազմություն, գործնական քերականություն

Յուրաքանչուր եռյակից կազմի՛ր երեքական բարդ բառ: 

Սենյակ, հյուր, խաղ- հյուրասենյակ, խաղասենյակ, հյուրախաղ

Ձյուն, ծաղիկ, շատ- ձնծաղիկ, ձյունաշատ, ծաղկաշատ

Սեր, ընկեր, զրույց- ընկերասեր,

Գիծ, ուղիղ, անկյուն- նակյունագիծ

Երգ, պար, խումբ

Քաղաք, պետ, գյուղ

Բառաշարքում ընդգծել —ուկ վերջածանց ունեցող բառերը:

Արդուկ, օձաձուկ, շուտասելուկ, ավելուկ, թզուկ, հայդուկ, սնդուկ, մածուկ, խղճուկ, արջամուկ, հեղուկ, թևանցուկ, շնաձուկ, պոչուկ, կաուչուկ, մժղուկ, շիկամուկ, դիպուկ, ջերմուկ, խենթուկ:

Բառաշարքում ընդգծել —ոց վերջածանց ունեցող բառերը:

Փողոց, սփռոց, դմբդմբոց, զնգոց, կրակոց, լիտրանոց, ծածկոց, դեղնաբոց, հյուրանոց, թրջոց, ջնջոց, արտառոց, դեղնաբոց, միջոց, մթերանոց, ծովածոց, արգելոց, հյուրանոց, սղոց, ծերանոց:
Բառաշարքում ընդգծել –ոտ վերջածանց ունեցող բառերը:

Ժանգոտ, ծխախոտ, եռանդոտ, կարճաոտ, կորիզոտ, ստորոտ, նավթոտ, արոտ, կրքոտ, առավոտ, աղմկոտ, բամբասկոտ, յուղոտ, սրտամոտ, թախծոտ, հիվանդոտ, ձյունոտ:

Բառաշարքում ընդգծել —որդ վերջածանց ունեցող բառերը:

Ժառանգորդ, ավելորդ, երիզորդ, հաճախորդ, խորդուբորդ, յոթերորդ, դահուկորդ, գնորդ, ակորդ, անձրևորդ, առաջնորդ, միջնորդ, ռեկորդ, պակասորդ, որսորդ, գարնանահորդ, վարորդ, երրորդ:

Բառաշարքում ընդգծել —ակ վերջածանցն ունեցող բառերը:

Բանակ, սահնակ, դռնակ, բամբակ, պահակ, ամբարտակ, գնդակ, զսպանակ, կատակ, կայծակ, վրիպակ, մանկասայլակ, մշակ, սոխակ, ելակ, վահանակ, բռնակ, բարակ:

Գրել  -գույն բաղադրիչով երեքական գունանուն`  բույսերի անուններից, տարբեր առարկաների անուններից,  մետաղների անուններից:

Հոկտեմբեր 25-30

Украшения древнего Египта

Ювелирное искусство в Древнем Египте достигло высокого развития, о чем хорошо известно благодаря масштабным археологическим раскопкам на его территории. Способствовало такому развитию несколько факторов. Прежде всего, в Египте располагалось несколько крупных месторождений золота, что делало этот материал доступным, кроме того, жители страны фараонов придавали украшениям сакральное значение. Именно поэтому носили их абсолютно все, независимо от пола, возраста и социального положения. Фантазия древнеегипетских мастеров, воплощаясь в украшениях, рождала настоящие шедевры, многим из которых и сейчас пытаются подражать известные ювелирные дома. 

Материалы и ювелирные техники

Древнеегипетские мастера освоили множество техник изготовления украшений из самых разных материалов. Чаще всего украшения Древнего Египта создавались на основе золота, в котором не было недостатка. С помощью специальных добавок ювелиры могли изменять его цвет в широкой гамме от светлого до зеленого. 

Ценилось золото, прежде всего, за живописный внешний вид, нежели за стоимость. Так, например, гораздо более редким и ценным металлом было железо, которое также использовали в ювелирном деле для изготовления гребней и украшений для причесок. 

Создавались древние украшения Египта из серебра, добывавшегося на территории царства, а также из электрума. Этот материал представлял собой сплав серебра и золота, внешне напоминал платину. 

Драгоценных камней, таких, как рубины или изумруды, египтяне еще не знали, вместо них использовались поделочные камни: аметист, сердолик, гранат, а также лазурит, который ценился особенно высоко. Любили в Египте горный хрусталь. Беднякам его заменяло прозрачное или цветное стекло и мелкий бисер, служивший основой многих браслетов и ожерелий. Использовалась простыми людьми и керамика, покрывавшаяся разноцветными узорами.

Египтяне любили яркие и насыщенные цвета, поэтому ювелиры частенько применяли в своей работе такие техники, как смальта и эмаль. Популярностью пользовались яркие разноцветные пасты, которыми покрывались материалы для украшений. Судя по всему, любимыми цветами в Древнем Египте были бирюзовый, зеленый, белый и синий. Вероятно, на смуглой коже выглядели такие оттенки довольно эффектно.

Ювелирные украшения Древнего Египта нередко принимали причудливые формы. Это могли быть растительные орнаменты, повторяющие изгибы виноградных листьев, цветов маргаритки, василька  и т.д. Кстати, настоящие цветы также часто использовались в качестве украшений, правда, недолговечных. Изделия из металлов, кости или керамики могли принимать вид животных: птиц, змей, лягушек, стрекоз, жирафов, лошадей. Популярны были изображения жука скарабея, который считался сильным оберегом, а также украшения в форме глаза, сердца или змеиной головы. Последний считался символом власти фараона. 

Нередко ювелирные украшения Древнего Египта, в частности медальоны, расписывались красками. Это могли быть портрет обладателя украшения, изображения богов или целые миниатюры. В этом фантазия древних мастеров не ограничивалась. 

Виды украшений

Египтянам были известны практически все виды украшений, которые используются и сейчас. Самым популярным аксессуаром были, пожалуй, шейные ожерелья, которые носили как женщины, так и мужчины. Изготавливались они из золотых пластин, бисера или из подвесок разной формы. Традиционным украшением Древнего Египта был ускх, так называемое, ожерелье-солнце, которое закреплялось на кожаной подкладке и напоминало воротник. Ускх фараона мог весить несколько килограмм, нередко этот предмет использовали в качестве награды отличившимся полководцам и чиновникам. 

Невероятной популярностью и среди женщин, и среди мужчин пользовались браслеты, которые могли изготавливаться из самых разных материалов – от кости до бисера. Носили браслеты на предплечьях, запястьях и на ногах. Женские ножные браслеты иногда украшались колокольчиками, которые мелодично звенели при ходьбе, заставляя женщин двигаться плавно и мягко. Нередко браслеты – мужские и женские – украшали Оком Гора, которое служило оберегом и защищало владельца от злых духов и несчастий. Ювелирным изделиям нередко предписывались магические и религиозные свойства, поэтому в Египте были распространены различные талисманы и амулеты. 

Кольца в Древнем Египте также носили представители обоих полов. Отличие могло заключаться лишь в том, что мужчины чиновники часто использовали кольца-печатки с инициалами и символами. Так же распространены были и серьги, особенно в форме колец и кругов – символов солнца. К ним прикреплялись подвески различной формы, а также цепочки. В результате вес серег мог быть таким внушительным, что деформировал мочку уха носившего человека, однако, египтян это ничуть не смущало. 

В ходе раскопок были обнаружены и такие древние украшения Египта, как пояса из золотых пластин. Доступны они были далеко не всем жителям древнего царства, чего нельзя сказать о многочисленных украшениях для причесок и головных уборах. Знать использовала гребни и шпильки из дорогого железа, люди менее состоятельные – гребни из кости, которые могли быть оформлены камнями или стеклом. В натуральные волосы и в парики могли вплетаться золотые украшения и цепочки. Также их украшали обручами из разных материалов. Фараоны, например, носили золотую диадему – урей, посреди которой находилась изящная змея (Урей — принадлежность царского убора фараонов, представлявшая собой крепившееся на лбу вертикальное, подчас весьма стилизованное изображение богини-кобры Уаджит — покровительницы Нижнего Египта. Рядом с уреем зачастую помещали изображение богини-коршуна Нехбе — покровительницы Верхнего Египта.).

Поскольку египтяне верили в загробную жизнь, украшения полагались и мертвым. Для погребальных церемоний изготавливались специальные медальоны в форме жуков скарабеев – символов воскрешения и жизни. Их сейчас можно увидеть во многих музеях мира, наряду с другими произведениями ювелирного искусства Древнего Египта. Цивилизация находилась на территории стран современного мира:Египет, Израиль, Иордания, Ливан, Сирия, Палестина, Сектор Газа

Հին եգիպտական ​​զարդեր

Ոսկերչական արվեստը Հին Եգիպտոսում հասել է զարգացման բարձր մակարդակի, ինչը լավ հայտնի է նրա տարածքում կատարված հնագիտական ​​լայնածավալ պեղումների շնորհիվ: Այս զարգացմանը նպաստեցին մի քանի գործոններ: Նախևառաջ, Եգիպտոսում կային ոսկու մի քանի խոշոր հանքավայրեր, որոնք հասանելի դարձրեցին այս նյութը, բացի այդ, փարավոնների երկրի բնակիչները սրբազան նշանակություն էին տալիս զարդերին: Այդ իսկ պատճառով բացարձակապես բոլորը դրանք կրում էին անկախ սեռից, տարիքից և սոցիալական կարգավիճակից: արդերի մեջ մարմնավորված հին եգիպտական ​​վարպետների ֆանտազիան ծնեց իսկական գլուխգործոցներ, որոնցից շատերը դեռ փորձում են նմանակել հայտնի ոսկերչական տներին:

Նյութեր և զարդերի տեխնիկա

Հին Եգիպտոսի արհեստավորները տիրապետում էին զանազան նյութերից զարդեր պատրաստելու բազմաթիվ տեխնիկաներին: Ամենից հաճախ Հին Եգիպտոսի զարդերը ստեղծվել են ոսկու հիման վրա, որը չի պակասել: Հատուկ հավելումների օգնությամբ ոսկերիչները կարող են փոխել գույնը լայն տեսականիից ՝ բացից կանաչի:

Ոսկին առաջին հերթին թանկարժեք էր իր գեղատեսիլ տեսքի և ոչ թե արժեքի համար: Օրինակ, երկաթը շատ ավելի հազվագյուտ և ավելի արժեքավոր մետաղ էր, որը նույնպես օգտագործվում էր զարդերի մեջ սանրվածքներ պատրաստելու և սանրվածքների զարդեր պատրաստելու համար:

Հին եգիպտական ​​զարդերը ստեղծվել են արքայությունում արդյունահանվող արծաթից, ինչպես նաև էլեկտրումից: Այս նյութը արծաթի և ոսկու համաձուլվածք էր, որն արտաքնապես նման էր պլատինի:

Եգիպտացիները դեռ չգիտեին թանկարժեք քարեր, օրինակ ՝ շագանակագույն կամ զմրուխտ, փոխարենը օգտագործում էին դեկորատիվ քարեր `ամեթիստ, կարելիան, նուռ, ինչպես նաև լապիս լազուլի, որը հատկապես բարձր էր գնահատվում: Նրանք սիրում էին Եգիպտոսում արծաթե քարերը: Աղքատների համար այն փոխարինվեց թափանցիկ կամ գունավոր ապակիով և փոքր ուլունքներով, որոնք հիմք հանդիսացան բազմաթիվ ապարանջանների և վզնոցների համար: Օգտագործվում է սովորական մարդկանց և կերամիկայի կողմից, որը ծածկված է բազմագույն նախշերով:

Եգիպտացիները սիրում էին վառ և հարուստ գույները, ուստի ոսկերիչներն իրենց աշխատանքում հաճախ օգտագործում էին տեխնիկա, ինչպիսիք են սեմալտը և էմալը: Հանրաճանաչ էին վառ գունավոր մածուկները, որոնք օգտագործվում էին զարդերի համար նյութեր ծածկելու համար: Ըստ ամենայնի, Հին Եգիպտոսում սիրված գույները փիրուզագույնն էին, կանաչը, սպիտակը և կապույտը: Հավանաբար, նման երանգները բավականին տպավորիչ տեսք ունեին մուգ մաշկի վրա:

Հին Եգիպտոսի զարդեր հաճախ ունենում էին տարօրինակ ձևեր: Դա կարող է լինել ծաղկային զարդեր, որոնք կրկնում են խաղողի տերևների թեքությունները, երիցուկի ծաղիկները, եգիպտացորենի ծաղիկները և այլն: Ի դեպ, իրական ծաղիկները նույնպես հաճախ օգտագործվում էին որպես զարդարանք, չնայած կարճատև: Մետաղներից, ոսկորներից կամ կերամիկայից պատրաստված իրերը կարող են կենդանիների տեսք ունենալ ՝ թռչուններ, օձեր, գորտեր, ճպուռներ, ընձուղտներ, ձիեր: Սկարայի բզեզի պատկերները, որը համարվում էր ուժեղ թալիսման, հայտնի էին, ինչպես նաև զարդեր ՝ աչքի, սրտի կամ օձի գլխի տեսքով: Վերջինս համարվում էր փարավոնի հզորության խորհրդանիշ:

Հաճախ Հին Եգիպտոսի զարդերը, մասնավորապես `մեդալիոնները, ներկվում էին ներկերով: Դա կարող է լինել զարդերի տիրոջ դիմանկարը, աստվածների պատկերներ կամ ամբողջ մանրանկարչություն: Սրանում հին վարպետների երևակայությունը սահմանափակված չէր:

արդերի տեսակներ

Եգիպտացիները գիտեին գրեթե բոլոր տեսակի զարդանախշեր որոնք օգտագործվում են մինչ օրս: Ամենահայտնի աքսեսուարը, թերեւս, վզնոցներն էին, որոնք կրում էին ինչպես կանայք, այնպես էլ տղամարդիկ: Դրանք պատրաստված էին ոսկե թիթեղներից, ուլունքներից կամ տարբեր ձևերի կախազարդերից: Հին Եգիպտոսի ավանդական զարդը uckh էր, այսպես կոչված, արևի վզնոցը, որը ամրացված էր կաշվե երեսին և հիշեցնում էր մանյակ: Փարավոնի – ը կարող էր մի քանի կիլոգրամ քաշ ունենալ, հաճախ այս իրը օգտագործվում էր որպես պարգևատրում նշանավոր հրամանատարների և պաշտոնյաների համար:

Թե՛ կանանց, և թե՛ տղամարդկանց շրջանում անհավանական հանրաճանաչ ապարանջաններ էին, որոնք կարող էին պատրաստվել տարբեր նյութերից `ոսկորից մինչև ուլունքներ: Նրանք ձեռնաշղթաներ էին կրում նախաբազկի, դաստակի ու ոտքերի վրա: Կանանց կոճերը երբեմն զարդարված էին զանգերով, որոնք քայլելիս մեղեդայնորեն հնչում էին, ինչը ստիպում էր կանանց սահուն և մեղմ տեղաշարժվել: Հաճախ ձեռնաշղթաները `արական և իգական, զարդարված էին Հորուսի աչքով , որը ծառայում էր որպես թալիսման և պաշտպանում էր կրողին չար ոգիներից և դժբախտություններից: Հաճախ զարդերը նշանակվում էին կախարդական և կրոնական հատկություններ, ուստի Եգիպտոսում տարածված էին տարբեր թալիսմաններ և ամուլետներ:

Հին Եգիպտոսում մատանիները կրում էին երկու սեռերի ներկայացուցիչները: Միակ տարբերությունը կարող է լինել այն, որ տղամարդ պաշտոնյաները հաճախ օգտագործում էին սկզբնատառերով և խորհրդանիշներով նշանների մատանիներ: Ականջօղերը նույնպես տարածված էին, հատկապես օղակների և շրջանակների տեսքով `արևի խորհրդանիշներ: Դրանց ամրացված էին տարբեր ձեւերի ու շղթաների կախազարդեր: Արդյունքում, ականջօղերի քաշը կարող էր այնքան տպավորիչ լինել, որ այն դեֆորմացրեց կրողի ականջի բլթակը, այնուամենայնիվ, եգիպտացիները դրանից ամենևին չէին ամաչում:

Պեղումների ընթացքում հայտնաբերվել են նաև Եգիպտոսի այնպիսի հին զարդեր, ինչպիսիք են ոսկե թիթեղների գոտիները: Դրանք հասանելի չէին հին թագավորության բոլոր բնակիչներին, ինչը չի կարելի ասել սանրվածքների և գլխազարդերի բազմաթիվ զարդերի մասին: Ազնվականները օգտագործում էին թանկարժեք երկաթից պատրաստված սանրեր և մազակալներ, ավելի քիչ հարուստ մարդիկ `ոսկորների սանրեր, որոնք կարելի էր զարդարել քարերով կամ ապակիով: Ոսկյա զարդերն ու շղթաները կարող էին հյուսվել բնական մազերի և կեղծամների մեջ: Դրանք զարդարված էին նաև տարբեր նյութերից պատրաստված օղակներով: Օրինակ ՝ փարավոնները կրում էին ոսկե դիադա ՝ ուրեուս, որի մեջտեղում կար մի նրբագեղ օձ ( Ուրեուս – փարավոնների թագավորական հագուստին պատկանող, որը ուղղահայաց էր, երբեմն ՝ կոբրա աստվածուհի Ուրաջիտի շատ ոճավորված պատկեր ՝ Ստորին Եգիպտոս . Ուրեյի կողքին հաճախ տեղադրվում էր ուրուր աստվածուհու` Նեհբեի պատկերը ` Վերին Եգիպտոս .):

Քանի որ եգիպտացիները հավատում էին հանդերձյալ կյանքին, մահացածների համար նույնպես ոսկերչական իրեր էին կիրառվում: Հուղարկավորության արարողությունների համար հատուկ մեդալյոններ պատրաստվեցին խարազան բզեզների տեսքով ՝ հարության և կյանքի խորհրդանիշներ: Այժմ դրանք կարելի է տեսնել աշխարհի բազմաթիվ թանգարաններում, ինչպես նաև Հին Եգիպտոսի զարդերի այլ իրեր: Քաղաքակրթությունը տեղակայված էր ժամանակակից աշխարհի երկրների ՝ Եգիպտոս, Իսրայել, Հորդանան, Լիբանան, Սիրիա, Պաղեստին, Գազայի հատված:

Պարապմունք 28.

1.Քարտեզի վրա եղած 3սմ երկարությամբ հատվածին տեղան­քում համապատասխանում է 27կմ երկարությամբ հատված։ Որքա՞ն է քարտեզի մասշտաբը։

2700000:3 900000

2.Գտե՛ք տառային արտահայտության արժեքը, եթե
a = 100, b = 40.

12* (2*a + 3*b) ։ 3=1280

3.Ապրանքի գինը 10.000 դրամ է: Ապրանքի գինը նախ զեղչեցին 30%-ով, հետո նոր գինը բարձրացրին 45%- ով:  Գտիր ապրանքիվերջնական գինը:

10150

4.Հաշվի՛ր.

13/5- ⅘ = 9\5
12/50-1/75
33. 1/7+2. 3/7
4/7 x 1. ⅖
  3.1/9 : 28

5.Քարտեզի վրա երկու քաղաքների հեռավորությունը հավասար է  4սմ­-ի։ Ինչի՞ է հավասար քաղաքների իրական հեռավորու­թյունը, եթե քարտեզի մասշտաբը 

1 ։ 1000000 է։

6. Գնացքը 3 ժամում անցավ 250 կմ։ Առաջին ժամում այն անցավ ճանապարհի 40 %-ը, երկրորդ ժամում՝ մնացածի 40 %-ը։ Քանի՞ կիլոմետր անցավ գնացքը երրորդ ժամում։

250:40\100=150

150×40\100=60

90կմ

7.Գտե՛ք ամենափոքր հնգանիշ թվի և ամենամեծ եռանիշ թվի տարբերության տասնապատիկը։

91010

8.Քառակուսու պարագիծը 240 սմ է։ Գտե՛ք նրա մակերեսը։

240:4=60

9.Գայանեն գրքի  3/4 մասը կարդաց  6 օրում: Քանի՞ ժամում կկարդա ամբողջ գիրքը:

6:3=2

4×2=8

24×8=192

10. Ջրավազանը դատարկող խողովակը բացելուց 1 ժ անց ջրավազանում մնաց 640 մ^3 ջուր, իսկ 3 ժ անց՝ 220 մ^3։ Սկզբում որքա՞ն ջուր կար ջրավազանում։

640-220=420

420:2=210

640+210=850

11.Ստեղծագործական աշխատանք, կարևոր։

(Ժամկետը՝ մինչև ամսվա վերջ)

Բլոգում նոր գրություն բացիր, վերնագիրը գրիր՝ Իմ սենյակի հատակագիծը, նկարիր քո սենյակը, ընտրիր թվային մասշտաբ, հիմնավորիր ընտրությունը, ցույց տուր ընթացքը․ինչպես ես չափումներ կատարկու,  ինչպես ես պատրաստում  հատակագիծը։ Կարող ես պատմելով գրել

Գործնական աշխատանք

Լրացնել հետևյալ առածներում բացթողնված բառերը` դրանք ընտրելով տրվածներից:
Ծանր, պաղ, լավ, սև, անպտուղ, անուշ, զորավոր, շիտակ, արդար, ոսկե, լավ:

Լեզու կա անուշ է, լեզուն կա` լեղի:
Արդար յուղը ջրի տակ չի մնա:
Սպիտակ փողը սև օրվա համար է:
Խելքը ոսկե թագ է, ամեն մարդու գլխին չի լինում:
Անպտուղ ծառին քար գցող չի լինի:
Հեռավոր սուրբը զորավոր կլինի:
Ծանր քարը իր տեղում կմնա:
Լավ աղջիկը յոթ տղա արժե:
Շիտակ խոսքը հանաքով կասեն:
Լավ  հնձվորը դաշտում  էլ կհնձի, սարում էլ:
Պաղ ապուր, շան կերակուր:

Հետևյալ առածների մեջ կետերի փոխարեն գրել նշված բառերի  հականիշները:
Ջահել աչքով աղջիկ առ, ահելի աչքով`ձի:
Գիտունի հետ քար քաշի, անգետի հետ փլավ մի կեր:
Ծամը երկար, խելքը` կարճ:
Թոկի երկարն է լավ, խոսքի` կարճը :
Գիժը մի քար գցեց ծովը, հազար խելոք չկարողացան հանել:
Խոսքը մեծին, ջուրը` փոքրին:
Փորձված թանը չփորձված մածունից լավ է:
Սև սիրտ, սպիտակ ատամ:
Մինչև հաստի բարակի, բարակի հոգին դուրս կգա:
Թանկից լավը չկա:

Տրված տեղանուններից -ացի, -յան և -ական ածանցներով կազմել նոր բառեր::

Սև ծով, Փոքր Ասիա, Նոր Զելանդիա, Միջին Ասիա, Հարավային Ամերիկա, Արևմտյան Եվրոպա, Խաղաղ օվկիանոս, Հարավային Կորեա:

Կետերի  փոխարեն գրել համապատասխան  ածանցները:

—կենդան, —կամ, — խոսկան, —գետ, հայր—, կիս—, փառ—-, վայր—-, աղ—, արևել—, եռանդ—, ազդ—, դողդոջ—, հնչ—, համ—:

Պարապմունք 26.

Մասշտաբի գաղափարը (տեսություն)
 

Հիշենք, որ հատվածների երկարությունները չափելու համար օգտագործվում ենք չափման միավորները՝ 1մմ,1սմ,1մ,1դմ,1կմ, ընդ որում երկու հեռավորություն հարմար է համեմատել, եթե դրանք տրվում են նույն չափման միավորներով: Հաճախ հեռավորությունները բնության մեջ անհրաժեշտ է լինում տեղափոխել գծագրերի և քարտեզների վրա: Բոլոր հեռավորությունները, որոնք տեղափոխվում են միևնույն քարտեզի վրա պետք է համեմատելի լինեն, այսինքն՝ պահպանեն բնության մեջ եղած հարաբերությունները:

 Օրինակ՝ եթե բնության մեջ մի հեռավորություն 7 անգամ մեծ է մյուսից, ապա քարտեզի վրա ևս այն պետք է 7 անգամ մեծ լինի մյուսից:

Որպեսզի բնության մեջ եղած հեռավորությունները տեղափոխվեն քարտեզի վրա օգտագործում են մասշտաբը, որն իրենից ներկայացնում է քարտեզի վրա գտնվող հատվածի երկարության հարաբերությունը համապատասխան հատվածի երկարությանը բնության մեջ:  

Մասշտաբը ցույց է տալիս, թե քանի անգամ է հեռավորությունը քարտեզի վրա ավելի կարճ` տեղանքում եղած հեռավորությունից:

Ուշադրություն:

Հաճախ մասշտաբը տրվում է կոտորակի (հարաբերության) տեսքով:
Օրինակ՝ օգտագործելով քարտեզի 1:12500000 մասշտաբը, գտնենք իրական հեռավորությունը տեղանքի վրա գտնվող A և B կետերի միջև, որոնց հեռավորությունը քարտեզի վրա 7 սմ է:

Լուծում

Քարտեզի 1 սմ-ին համապատասխանում է տեղանքի 12500000 սմ-ը կամ 125 կմ-ը:

Եթե 1 սմ-ը 125 կմ է, ապա 7 սմ-ը կլինի 125⋅7=875 կմ:

Պատասխան՝ 875կմ:

Հարցեր, առաջադրանքներ:

1.Ի՞նչ է մասշտաբը:

2.Քարտեզի վրա, որի մասշտաբը 1 ։ 10․000․000 է, Երևանի և Թբիլիսիի հեռավորությունը 2սմ է։ Որքա՞ն է Երևանի և Թբիլիսիի իրական հեռավորությունը։

3. Հողակտորի հատակագծի մասշտաբը 1 ։ 5000 է։ Ինչքա՞ն կլինի հողակտորում երկու կետերի հեռավորությունը, եթե համապատասխան կետերի հեռավորությունը հատակագծում հավասար է`

ա) 3սմ-ի, բ) 10սմ-ի, գ) 1/2սմ-ի, դ)1.3/4 սմ-ի:

4.Քարտեզի վրա Դիլիջան և Արթիկ քաղաքների հեռավորությունը 5սմ է: Գտեք այդ քաղաքների հեռավորությունը տեղանքում, եթե քարտեզի մասշտաբը 1:1000000 է:

5×1000000=5000000

50կմ

5.Քարտեզի վրա Գորիս և Վանաձոր քաղաքների հեռավորությունը   7սմ է: Գտեք այդ քաղաքների հեռավորությունը տեղանքում, եթե քարտեզի մասշտաբը 1:5000000 է:

7×5000000=35000000

35կմ

6..Քարտեզի մասշտաբը 1:300000 է: Տեղանքում երկու քաղաքների միջև հեռավորությունը 12կմ է: Որոշիր այդ քաղաքների հեռավորությունը քարտեզի վրա:

1200000 : 300000 = 4

Պարապմունք 27.

Օրվա ուշադիր սովորող-Լիլիանա

1)Նույն քարտեզի վրա տեղադրվել են 13 կմ և 26 կմ հեռավորություններ: Քարտեզի վրա քանի՞ անգամ է մի հատվածի երկարությունը մեծ մյուս հատվածի երկարությունից:

2անգամ է մեծ

2)Մի քարտեզի մասշտաբը 1:10000 է, մյուսինը՝ 1:150000

 Ո՞ր քարտեզի մասշտաբն է ավելի խոշոր:

1:10000

3)Հեռավորությունը երկու գյուղերի միջև 180 կմ է: Քարտեզի վրա այդ գյուղերի միջև հեռավորությունը 18 սմ է: Քարտեզի 1 սմ-ին ի՞նչ հեռավորություն է համապատասխանում տեղանքում:

18000000:18=1000000

1:100000

4)Քարտեզի վրա հատվածն ունի 8սմ երկարություն։ Գտե՛ք քարտեզի մասշտաբը, եթե այդ հատվածն տեղանքում

ա) 8 կմ է,
բ) 120 կմ է,
գ) 1840 կմ է,
դ) 1600 կմ է,

ե) 2 կմ է,
դ) 124 կմ է:

5)Ապրանքի գինը նախ իջեցվել է 15%-ով, ապա՝ ևս 20 %-ով։ Որքա՞ն է դարձել ապրանքի գինը, եթե սկզբնական գինը եղել է 10000 դրամ։

6).Երեք թվերի գումարը հավասար է 20127­ի: Գումարելիներից մեկը ամենամեծ քառանիշ թիվն է, մյուսը՝ ամենափոքր վեցա­նիշ թվի և ամենամեծ հնգանիշ թվի տարբերությունը: Գտե՛ք երրորդ գումարելին:

9999, 1, 10127

7.Հաշվի՛ր.

3/5+4\8 = 11\10
12/25-1/75
3.1/7+2.⅝
4/7×12/25
27/49:9/7

8.Ստեղծագործական աշխատանք, կարևոր։

(Ժամկետը մինչև ամսվա վերջ)

Բլոգում նոր գրություն բացիր, վերնագիրը գրիր՝ Իմ սենյակի հատակագիծը, նկարիր քո սենյակը, ընտրիր թվային մասշտաբ, հիմնավորիր ընտրությունը, ցույց տուր ընթացքը․ինչպես ես չափումներ կատարկու,  ինչպես ես պատրաստում  հատակագիծը։ Կարող ես պատմելով գրել ընթացքի մասին, կարող ես նաև տեսանյութ պատրաստել, ինչպես քեզ հարմար է։

Պարապմունք 25

Շաբաթը ամփոփելու, թեմաները կրկնելու համար խառը խնդիրներ:

1. Կրճատիր կոտորակները,նշիր կանոնավոր կոտորակները:

21/63 – 1\3

10/1000 – 1\100

25/60 – 5\12

120/5 – 24

30/60 – 1\2

7/49 – 1\7

121/44 – 11\4

2.Գերանը սղոցով կտրելն արժե 50 դրամ: Ինչքա՞ն է պետք վճարել գերանը 6 մասի բաժանելու համար:

5×50=250

3. Ո՞րն է համեմատությունների հիմնական հատկությունը։

4. Քառակուսու կողմը 55 սմ է։ Ուղղանկյան

մակերեսը քառակուսու մակերեսի 3/5-ն է։ Որքա՞ն է ուղղանկյան լայնությունը, եթե նրա երկարությունը հավասար է քառակուսու

կողմին։

5.Խնձորները չորանալիս կորցնում են իրենց զանգվածի 23/25-ը։ Որքա՞ն խնձորաչիր կստացվի 1200 կգ թարմ խնձորից։

96 կգ

6.Գրքում կա 400 էջ։ Նրա էջերի 54 %-ը քանի՞ անգամ է շատ նրա էջերի 18 %-ից։ Կփոխվի՞ արդյոք պատասխանը, եթե գրքում լինի 300 էջ։

3 անգամ

ոչ, չի փոխվի

7. Քառակուսու պարագիծը 400 է: Քանի՞ տոկոսով կմեծանա քառակուսու պարագիծը, եթե նրա

կողմը մեծացնենք 10 %-ով։

10%-ով

8. Լրացուցիչ:

Սիրելի սովորող, խնդիր առաջարկիր հոկտեմբեր ամսվա մաթեմատիկական ֆլեշմոբի համար:

Խնդիրներ կրթահամալիրի մասին

6-5 -ում կա 26 աշակերտ, որից 19-ը աշխատում են կոմպով, 3-ը հեռախոսով, իսկ մնացածը չեն աշխատում: Ինչքան աշակերտ չեն աշխատում:

26-19=7

7-3=4

Պատ.՝ 4 չեն աշխատում:

6-8 -ում կա 28 աշակերտ, գտեք 6-5 -ի աշակերտների քանակը եթե 28-(86-45+7-23+2-25)=6-5 -ի աշակերտների քանակը:

26